Bu kitap, eleştirmen ve yazın adamı Beşir Fuad’ın, aslı 1885’te yayımlanmış olan Victor Hugo adlı, günümüz diline uyarlanmış yapıtıdır (Özgür yay., İstanbul, 2011, 208 sayfa)
Her yüzyılın siyaset, sanat, yazın, ekonomi ve benzeri alanlarda parlayan çoban yıldızları vardır. 19. yüzyıl Fransa’sının parlayan çoban yıldızlarından biri de Victor Hugo’dur. Çağıyla çatışan, çağının siyasetine ve sanatına, her şeyden önemlisi insanına yol gösteren bir kılavuz… Hiç bir koşulda, hiç bir durumda özgürlük, insanlık ve insanseverlik düşüncesini, önderi olduğu Romantik akımın ilkeleri doğrultusunda dile getirmekten yılmaz Victor Hugo. Bu yönüyle de yazınımızın ilk çağdaşlaşma girişimi olan Tanzimat sanatçılarını da büyük ölçüde etkilemiştir. Nâmık Kemâl’den Abdülhak Hâmid’e, Hugo’nun yazdıklarında, şiir ve anlatılarında, “eski yazın”ın kalıpları içinde erittiği “toplumsal birey”i bulan ilk yenilikçi yazarlarımız, üzerlerinde Victor Hugo’nun gölgesini hep hissetmişlerdir; onlar da kendi toplumlarının “birey”lerini aramaktadırlar çünkü.
Batılı anlamda ilk eleştirmenlerimizden Beşir Fuad, Hugo’nun ölümünden hemen sonra yayımladığıVictor Hugo adlı kitabında, işte bu büyük yazarı tanıtıyor okurlarına; yaşamöyküsü türünde yazınımızda ilk büyük yapıt örneğini de veriyor. Hugo’nun kahramanlarına yaraşır yaşamöyküsünün yanı sıra dönemin siyasal ve yazınsal ortamını ve Fransız Romantikleri ile Realistleri arasındaki çatışmaları da canlı ve merak uyandırıcı bir dille betimliyor. Victor Hugo, okunması gereken klasiklerimizden biridir. Metnin arkasında, değerli yazıncı Atilla Birkiye’nin kaleme aldığı “Bir İntiharın Anatomisi ya da Aykırı ve Unutturulmuş bir Düşünür: Beşir Fuad” başlıklı, açıklayıcı ve aydınlatıcı bir yazısı bulunmaktadır. (s. 189-206)
Gönül isterdi ki kitap Beşir Fuad’ın özgün metni ve günümüz dilinde olmak üzere iki dilli olarak yayımlansın; ancak düzsöz metinlerinin bu yöntemle yayımlanması hem oylumunu, hem de fiyatını iki kat arttırıyor. Bundan dolayı kitapta yalnızca günümüz diline çevirisi bulunmaktadır. Metnin günümüz diline uyarlanırken Beşir Fuad’ın cümle yapısına dokunulmamış; uzun cümleler bölünmemiş; günümüzde gençlerin kullandığı sözcük dağarcığı esas alınmıştır. Metnin okunmasını ve anlaşılmasını kolaylaştırmak amacıyla 168 adet sayfa altı dipnotu konmuştur.
NOT: Osmanlıca kitapların günümüz diline çevrilmeleri konusunda görüşlerimi işleyen yazımı, “Kitaplar” bölümünün alt başlığı olan “Bir Günün Sonunda Arzu” bölümünde okuyabilirsiniz.